Spoelwormen bij paarden: Dit wil je weten
Net als alle dieren kunnen ook paarden last hebben van parasieten. Er zijn wel meer dan 150 verschillende soorten waar ze last van kunnen hebben. Een deel van deze parasieten leeft op de huid (ectoparasieten) en een deel leeft in het lichaam (endoparasieten). In deze blog leg ik je uit wat de belangrijkste dingen zijn om te weten over spoelwormen bij paarden.
De belangrijkste soorten voor paarden
Een aantal belangrijke endoparasieten waar paarden last van kunnen hebben staan in de afbeelding hiernaast genoemd. Ze staan globaal per type dier ingedeeld. Als je goed kijkt zie je dus dat de larven van de paardenhorzel geen wormsoort zijn!
De Latijnse naam voor spoelworm is Parascaris Equorum, natuurlijk hoef je dat niet te onthouden. Maar als je ooit nog eens meer wil weten over de spoelworm, dan is het wel handig om te weten.
Hoe ziet een spoelworm eruit?
De volwassen spoelworm is een behoorlijk grote worm. Hij is wit van kleur wordt tussen de 10 en 50 cm lang en is 1 tot 2 cm dik! Je kan je dan ook voorstellen dat dit voor jonge paarden, waarbij het darmstelsel nog niet zo groot is, al snel serieuze problemen kan geven.
Levenscyclus van spoelworm
De levenscyclus van de verschillende rondwormen is min of meer hetzelfde. Globaal kan je zeggen dat de volwassen worm in het maagdarmstelsel van het paard zit. Deze produceert eieren die met de mest mee naar buiten gaan. Eenmaal buiten ontwikkelen ze via verschillende larven stadia verder tot ze door het paard weer worden opgegeten. In het paard voltooien ze hun ontwikkeling tot volwassen worm en dan begint de cyclus opnieuw. In de afbeelding hiernaast zie je deze levenscyclus schematisch weergegeven.
De vrouwtjes van de spoelworm kunnen wel 100.000 tot 200.000 eitjes per dag leggen. Deze eitjes verlaten het paard via de mest en ontwikkelen zich via L(arve)1 tot L2. In deze fase blijven de larven echter nog in hun veilige ei zitten. Hierdoor zijn ze beschermd tegen heel veel omstandigheden en kunnen ze tot wel 10 jaar overleven in je weiland, paddock of stal. Wanneer ze eenmaal met het voer mee naar binnen komen beginnen ze aan een (eigenlijk best indrukwekkende) reis. Eerst gaat de L2 door de darmwand heen en reist dan via de bloedbaan en de lymfe naar de lever. Vervolgens gaan de L2 larven verder en komen in de longen terecht. Hier ontwikkelen ze zich verder via L3 naar L4. In de longen ontstaan irritaties en ontstekingen waardoor het paard gaat hoesten. Hierdoor komen de L4 larven in de luchtpijp terecht en worden vervolgens doorgeslikt. Hierdoor komen ze opnieuw in het maagdarmstelsel terecht. Deze keer blijven ze echter in de dunne darm en ontwikkelen zich daar via het laatste larve stadium, L5, tot de volwassen worm. Je kan dit terug zien in de afbeelding hieronder. In dit filmpje wordt het nog eens uitgelegd (Engels).
Symptomen en gevolgen
De symptomen die voorkomen bij een besmetting met spoelworm zijn:
- Hoesten
- Snotneus
- Benauwdheid
- Vermageren
- Achterblijven in de groei
- Doffe vacht
- Opgeblazen buik
- Ernstige koliek
De larven van de spoelworm kunnen aan de lever en longen grote schade toebrengen. Over het algemeen is de lever goed in staat zich hiervan te herstellen, de longen kunnen dit niet zo goed. Paarden die problemen hebben gehad met spoelworm kunnen hun hele leven hiervan last houden.
Wanneer er sprake is van een zware besmetting kunnen de volwassen wormen ervoor zorgen dat de darm openscheurt. Dit betekent altijd dat het betreffende paard sterft.
Diagnose en behandeling
Paarden ontwikkelen met het ouder worden een goede afweer tegen spoelworm. Besmettingen komen dus in regel niet meer voor bij paarden ouder dan 2 tot 3 jaar. Het is bij jonge paarden verstandig om met regelmatig mestonderzoek te controleren op spoelworm. Meestal is het advies om al bij het vinden van 1 eitje te ontwormen. Ook in het geval dat er al problemen zijn met spoelworm is het vaak verstandig om de jonge dieren te behandelen.
Spoelworm is inmiddels resistent geworden voor de werkzame stoffen Moxidectine en Ivermectine. Voor de behandeling kiest de dierenarts dan ook meestal voor een middel op basis van de werkzame stof Fenbendazol of Pyrantel. Let er op dat Pyrantel inwerkt op het zenuwcentrum van de spoelworm en de wormen dus helemaal stijf worden. Bij kleine darmstelsels kan dat erg gevaarlijk zijn. Fenbendazol werkt op het spijsverteringsstelsel, hierdoor sterven de wormen gelijkmatiger af en worden ze niet stijf. Schakel altijd even een dierenarts in als je spoelworm vermoedt!
